Wijsheid in en buiten ons denken

Een filosofisch onderzoek in de vorm van een dialoog naar de invloed van onze verschillende manieren van denken. 

Filosofie betekent letterlijk liefde voor wijsheid. In dit veld van liefde ontstaat een ruimte om nieuwe inzichten op te doen, nieuwe ervaringen mogelijk. Zo is het onderzoek erop gericht om ons daarin in ons geheel te betrekken. Hoe wij ons openen om wijsheid te laten ontstaan of daartoe toegang vinden, is van oudsher in de verschillende wijsheidstradities ruimer dan ons denken of rationele vermogen. Vanuit sommige tradities, zoals het Boeddhisme, kan ons denken juist in de weg staan. Kennis geeft ons nog geen wijsheid. In deze serie van bijeenkomsten wil ik met jullie bekijken welke denkpatronen bepalend zijn in onze samenleving en in je eigen bestaan. Vanuit dit bewustzijn kunnen we vragen naar wat wij nodig hebben om een - mogelijk nieuwe - ruimte te creëren voor een toekomst. Dit met het oog op ontwikkelingen die wij wensen in de manier waarop we samenleven en omgaan met de natuur. Met de dialoog vorm wil ik vooral ruimte bieden voor de ontwikkeling van onze eigen vermogens in en buiten het denken, zoals de mogelijkheid om met andere levensvormen te communiceren.

Ik bied een serie aan via Zoom en live met een kleine groep.

  

Communiceren met de natuur

In deze cyclus faciliteer ik een ruimte waarin je ervaart hoe de natuur via jou spreekt.

Wanneer je in open verwondering de grootsheid van een sterrenhemel ervaart of de uitgestrektheid van de zee; wanneer je zo subtiel geraakt bent door de trilling van een veertje van een kleine vogel, ineens zo dichtbij; wanneer je voelt, weet eigenlijk, dat jouw bestaan als mens niet los staat van de natuur en je soms verloren voelt in de vervreemding van dit onderscheid; wanneer je, als kind al, de aanwezigheid van natuurwezens ervaart … doe dan mee met deze cyclus waarin je jouw manier van verbinding maken met verschillende levensvormen verder ontdekt en ontwikkelt.

Ik faciliteer jouw ontvankelijkheid om de taal van de natuur te leren zoals ze via jou spreekt, wil spreken. De een hoort een boodschap in woorden. De ander volgt een lichamelijk gevoel. Je krijgt misschien een ingeving in contact met de wind, of er is een weten dat klanken bij je oproept. Het zien van schoonheid is ook een vorm van communiceren. Met je geraaktheid geeft je ook weer iets terug.

In het ontvangen en laten ontstaan is een kracht voelbaar die mede scheppend is in hoe we met elkaar, met alle levensvormen, samen zijn. De krachten van de vrouwelijke en mannelijke natuur komen hierin samen. In hun oorspronkelijke schoonheid. De ruimte en openheid voor jouw unieke manier van communiceren, geeft je uiteraard ook de verbinding met je eigen natuur. En van daaruit een hernieuwd contact met de mensen om je heen.

Uit ervaring weet ik dat deze manier van aanwezig zijn, geborgenheid kan bieden aan mensen voor wie de taal is weggevallen, door een aandoening of stervensfase. Maar ook voor kinderen die moeilijk bereikbaar lijken of minder comfortabel zijn in de rationele taalstructuur. 

 

Samen leven

Een filosofisch onderzoek in de vorm van een dialoog naar hoe we samen willen leven.

“We zijn het idee verloren dat politici deel uit maken van de menswetenschappen, we zijn ze gaan zien als onderdeel van de natuurwetenschappelijke traditie. We verwachten niet dat ze contact hebben met literatuur, de kunsten, de volheid van het leven.” 

Deze uitspraak van Martha Nussbaum in een interview over haar boek The fragility of goodness, vond ik verhelderend. Het legt de vinger op een plek die zichtbaar wordt in discussies over hoe we om kunnen gaan met de uitbraak van het Corona-virus: de volheid, de rijkheid van het leven.

Hoe ervaren wij het leven en vinden we dat leiders de volheid ervan dienen te waarborgen? Wat verwachten we eigenlijk van politici en leiders? Wat spiegelt dat over onszelf?

Wat betekent het ‘samen’ voor ons van een samenleving? Hoe zien we de rol van leiders en onszelf hierin? Wat verbindt ons? Welke verbindingen wensen we of hebben we nodig als mens om tot volle wasdom te komen? Vanuit welk perspectief kijken we naar onze ontwikkeling als mens?

Door dit soort vragen met elkaar te onderzoeken, raken we natuurlijk aan hoe we zelf tijdens de bijeenkomsten samen zijn, hoe we luisteren en ruimte bieden om nieuwe inzichten op te laten komen. We zullen met concrete oefeningen deze wezenlijke aspecten van de dialoog oefenen en bij onszelf onderzoeken. 

Filosofie betekent letterlijk liefde voor wijsheid. Het is in dit veld van liefde waarin wijzelf aan het woord komen en onze ontdekkingen doen. Daarin laten we ons inspireren door filosofen, wetenschappers en kunstenaars uit verschillende tijden en windstreken waaronder Martha Nussbaum, Hannah Arendt, David Bohm, Angaangaq en Duane Elgin.

 

Transformaties en rituelen

Filosofie betekent letterlijk liefde (filo) voor wijsheid (sofia). In die ruimte, onderzoeken we overgangen in het menselijk bestaan en veranderingen die nu plaatsvinden in onze samenleving en wereldwijd. Daarin geven we aandacht aan de betekenis van rituelen in het openstaan naar de toekomst. 

Transformeren betekent veranderen van vorm. Wat betekent dat precies wanneer we dat meemaken in ons leven en mogelijk de dood ook zo zien? Welke diepgaande veranderingen zien we op dit moment om ons heen? Is er een groter verhaal waarin we veranderingen zien, beleven en verwoorden? Met rituelen kunnen we overgangen markeren, bekrachtigen, eren of een context geven. Maar maakt een ritueel een verandering ook mogelijk? Zou je een ritueel kunnen zien als een deur naar een volgende fase? Zo is de cursus ook een uitnodiging om het effect te ervaren van deze concrete handelingen en de lagen van communicatie erin te onderzoeken.

Tijdens de cursus komen filosofen aan het woord uit verschillende tijden en windstreken waaronder mystica Hildegard von Bingen, filosofe Simone de Beauvoir, de Groenlandse sjamaan Angaangaq en Kwantum fysicus David Bohm. 

 

Natuurlijk 

In de vraag naar de relatie tussen mensen en de natuur wordt eigenlijk een onderscheid gesuggereerd tussen de mens en de natuur. Terwijl wij mensen net zo veel natuur zijn als een boom of een insect. Toch? In deze cursus onderzoeken we onze ervaringen met de natuur om ons heen en de natuur die we zelf zijn.

We staan stil bij hoe we ons verhouden tot de verschillende levensvormen, welke wisselwerkingen daartussen plaatsvinden en hoe communicatie mogelijk is. Bijvoorbeeld tussen mens en boom, of hoe een landschap tot ons spreekt. En welke boodschappen zenden wij uit naar het leven om ons heen? Daarmee belichten we (natuurlijke) vermogens die wij als mensen hebben om ons te openen en te antwoorden op heel verschillende manieren. Hoe geven we deze verbinding die we voelen met natuur vorm in het dagelijks leven, in onze samenleving. 

Harmonie kan ons hierin een clou geven. In de Oude Griekse filosofie is dit een fundamenteel werkende kracht in het hele universum. Welke inzichten geeft dat ons in hoe wij deel zijn van een geheel en invloed uitoefenen?

Omdat wij als mens nooit helemaal het overzicht hebben van het grote geheel waar wij deel van uitmaken, kunnen verhalen en fantasie daar mogelijk wel een opening voor maken. Met fantasie of verbeeldingskracht kunnen we verder kijken dan ons visuele fysieke perspectief. Wat zeggen verhalen (sprookjes, mythen) en onze eigen verbeelding ons over ‘de’ werkelijkheid?